Petra, Ürdün'ün güneyinde bulunan antik bir kenttir. Bu kent, kayalara oyulmuş muhteşem mimarisiyle ünlüdür. Petra'nın inşası ve kullanımı hakkında kesin bir tarih vermek zordur ancak genellikle M.Ö. 4. yüzyılda, Nebatiler tarafından kurulduğuna inanılmaktadır.
Petra'nın yapım amacı ve kullanımı zamanla değişmiştir. Nebatiler tarafından ilk kurulduğunda, Petra bir ticaret merkezi olarak hizmet veriyordu ve önemli bir ticaret rotası üzerinde yer alıyordu. Bu dönemde ise Petra, kervan yolları üzerindeki tüccarların konakladığı ve ticaret yaptığı bir merkez olarak kullanılıyordu.
Petra antik şehrinin en ünlü özelliği, muazzam kaya oyma yapılarıdır. Kentin ana girişi olan Siq adı verilen dar bir kanyon boyunca yüründükten sonra, ziyaretçiler muhteşem "El-Khazneh" (Hazine) adlı yapıyla karşılaşırlar. El-Khazneh, muhteşem bir şekilde işlenmiş bir kaya oyma tapınak veya anıt mezar olarak bilinir. Petra'nın diğer önemli yapısı ise, "El-Deir" adı verilen ve "Manastır" olarak da bilinen büyük bir anıt mezar ve tapınaktır. Bu yapılar, Nebatilerin kaya oyma becerilerinin en etkileyici örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Petra'nın mimari tasarımı, kayalara oyulan yapılarla dikkat çekmektedir. Bu yapıların en büyük özelliği, doğal kayaların içine oyulmuş ve daha sonra işlenmiş ve dekore edilmiş olmalarıdır. Bazı yapılar, kayalara oyulmuş sütunlar, kabartmalar ve heykellerle de süslenmiştir. Petra'nın bu mimari tasarımı, o dönemdeki mühendislik ve inşaat becerilerinin üstün bir örneğidir.
Petra'nın sonraki tarihlerde Roma İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu dönemlerinde de önemli bir yer olarak varlığını sürdürdüğü kayıtlarda mevcuttur. Ancak, zamanla Petra'nın önemi azaldığı, dış göçlerin başladığı ve sonunda tamamen terk edildiği bilinmektedir.
PETRA NASIL YAPILMIŞ OLABİLİR?
Petra'nın nasıl yapıldığına dair kesin bir bilgi yoktur. Fakat genel olarak Petra'nın inşa edilmesinde kullanılan teknikler ve süreçler hakkında çeşitli teoriler ortaya atılmıştır.
Bunlardan bir kaç tanesini sıralayacak olursak:
Kaya Oyma Tekniği: Petra'nın en belirgin özelliği, kayalara oyulmuş yapılarıdır. Bu yapılar, doğal kayalardan oyularak inşa edilmiştir. Muhtemelen, Nebatiler tarafından önceden işlenmiş taşların çıkartılması ve kum ve su gibi yumuşak malzemelerle kayaların oyma işlemi gerçekleştirilmiştir.
Taş Kesme ve Yontma: Bu teoride; Petra'nın yapımında, oyulmuş kaya yapılarına ek olarak, taş kesme ve yontma teknikleri de kullanılmış olabilir. Bazı yapılar, büyük taş blokların yontulması ve bir araya getirilmesiyle inşa edilmiş olabileceği öne sürülmektedir.
İnşaat ve Yapı Malzemeleri: Burada en büyük soru, bazı devasa kayaların buraya nereden ve nasıl getirildiği olmaktadır. Araştırmacılara göre yapı malzemeleri olarak, Petra'nın inşasında genellikle yerel kayaların ve taşların kullanıldığı düşünülmektedir. Bu kayaların işlenmesi ve taşların taşınması için primitif aletler ve teknikler kullanılmış olduğu iddia edilmektedir.
Mimari Planlama ve Tasarım: Burada, Petra'nın karmaşık mimari planlaması ve tasarımı, dönemin mühendislik ve inşaat becerilerinin üstün bir örneği olarak kabul edilir. Bazı yapıların, sütunlar, kabartmalar ve heykellerle süslenmiş olması, inşaat sürecinin detaylarını ve Nebatilerin mimari maharetlerini gösterir.
Su ve Altyapı Sistemleri: Petra'nın su temini için gelişmiş bir altyapı sistemi kullanıldığı bilinmektedir. Çünkü Petra, yağışın sınırlı olduğu bir bölgede yer almaktaydı ve suyu yönlendirmek, depolamak için özel sistemler inşa etmişlerdi.
Petra'nın nasıl inşa edildiğine dair kesin bir bilgi olmamakla birlikte, Nabatealılar'ın o dönemdeki gelişmiş mühendislik becerilerine ve inşaat tekniklerine sahip olduğu düşünülmektedir. Petra'nın muhteşem mimarisi, bu dönemin teknolojisinin ve estetiğinin bir yansıması olarak kabul edilir.
PETRA İLERLEYEN YILLARDA DEĞİŞEN KÜLTÜRLERİN ETKİSİ ALTINDA KALMIŞ MIDIR?
Fakat yine de, Petra'nın karmaşık mimarisinde farklı kültürlere ait motiflerin bulunmasıyla ilgili kesin kanıtlar bulunmamaktadır ve bu sadece bir hipotezden ibarettir. Ancak, tarih boyunca çeşitli medeniyetlerin Petra'ya hakim olmuş olması ve bu medeniyetlerin kendi kültürel motiflerini ve tarzlarını getirmiş olması muhtemeldir. Bu nedenle, Petra'nın karmaşık mimarisinde farklı dönemlerden gelen kültürel etkilerin bulunabileceği ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.
Yani Petra antik şehrinden bahsederken sadece Nebatilerden bahsetmek pek mantıklı olmayacaktır.
Zaman İçinde Petra Neden Gözden Düştü?
Petra'nın neden gözden düştüğüne dair kesin bir cevap vermek gerçekte çok zor olsa da, birkaç faktörün etkili olduğu düşünülmektedir:
Bunlar öncelikli olarak:
Ticaret Rotalarının Değişmesi: Petra, antik dönemde önemli bir ticaret merkeziydi ve kervan yolları üzerinde yer alıyordu. Ancak, zamanla ticaret rotalarının değişmesi ve daha güvenli ve verimli yolların tercih edilmesi, Petra'nın ticari ve stratejik önemini azaltmış olabileceği önemli bir varsayımdır.
Siyasi ve İmparatorluk Değişiklikleri: Roma İmparatorluğu'nun çöküşü ve bölgedeki siyasi değişiklikler, devrin altın şehri Petra'nın önemini azaltmış olabilir. Yeni yönetimlerin ve imparatorlukların merkezlerinin değişmesi, Petra'nın ekonomik ve politik bağlantılarını zayıflatmış olabileceği de düşünülmektedir.
Doğal Afetler ve Çevresel Faktörler: Bu tezi savunan araştırmacılara göre, Petra'nın terk edilmesinde doğal afetlerin, özellikle depremlerin ve su kaynaklarının azalmasının etkisi olmuş olabilir. Bu çevresel faktörler, Petra'nın yaşanabilirliğini ve sürdürülebilirliğini olumsuz yönde etkilemiş olabilir. Böylece ilk dış göçlerin tohumları da atılmış olabilir.
Nüfus Göçleri ve Savaşlar: Ticaret yolu üzerinde bir mola yeri olarak kurulan Petra'nın terk edilmesinde nüfus göçleri ve bölgedeki savaşlar da etkili olmuş olabilir. Savaşlar ve göçler, Petra'nın güvenliğini ve istikrarını tehdit etmiş, böylece tüccarlar başka yollara yönelmiş olabilirler.
Ayrıca, bu faktörlerin bir kombinasyonu, Petra'nın gözden düşmesine ve terk edilmesine neden olmuş olabilir. Ancak, kesin nedenler hakkında net bir cevap vermek zor olsa da, bu faktörlerin hepsi Petra'nın tarihindeki değişikliklerin bir parçası olabilirler.
PETRA NE ZAMAN TERK EDİLDİ?
Yapılan araştırmalarda henüz, Petra'nın tam olarak ne zaman terk edildiği net olarak belirlenememiştir. Çünkü tarihi süreç içinde birçok kez farklı dönemlerde kullanılmış ve terk edilmiştir. bununlaa birlikte, genel olarak Petra'nın önemi ve nüfusu, Roma İmparatorluğu'nun çöküşüyle birlikte azalmaya başlamıştır.
Petra, antik çağlarda önemli bir ticaret merkezi ve Nebatiler için başkent olmasına rağmen, Roma İmparatorluğu'nun kontrolü altına girdikten sonra zamanla önemini yitirmeye başlamıştır. Roma İmparatorluğu'nun çöküşü ve bölgedeki ticaret rotalarının değişmesi, Petra'nın ticari ve stratejik önemini azaltmıştır. Ayrıca, Bizans İmparatorluğu döneminde de Petra'nın nüfusu ve öneminin azaldığı bilinmektedir.
Petra'nın tam olarak ne zaman ve neden terk edildiği konusunda net bir bilgi olmamakla birlikte, 7. yüzyılda Müslüman Arapların bölgeye hakim olmasıyla Petra'nın önemi daha da azalmış olabileceği tahmin edilmektedir. Bu dönemde, Petra'nın ticaret rotaları dışına düşmesi ve bölgedeki siyasi değişiklikler, Petra'nın terk edilmesine veya öneminin azalmasına neden olmuş olabileceği iddialar arasındadır. Bu konuda farklı tarihçiler ve araştırmacılar arasında farklı görüşler bulunmaktadır.
19. yüzyılın başlarına kadar, Avrupalı kaşifler tarafından yeniden keşfedilene kadar unutulan bu antik büyüleyici günümüzde turizm cenneti olmuştur.
Petra, Ürdün'ün en önemli turistik yerlerinden biri olarak kabul edilmektedir. UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan bu antik kent, binlerce ziyaretçiyi her yıl büyüleyici yapısı ve gizemli tarihiyle cezbetmektedir.
Yorum Gönder